พญาว่าน

ลักษณะ พญาว่าน (Curcuma sp.) เป็นว่านในวงศ์ขิง (Zingiberaceae) และหัวว่านมีลักษณะเหมือนขิง การแตกแขนงและแทงหน่อของพญาว่านเหมือนกับขิง ว่านชนิดนี้มีลักษณะของลำต้นเหมือนขมิ้นและมีลำต้นสีแดงแต่มีขนาดของลำต้นที่สูงใหญ่กว่าขิงมาก พญาว่านมีใบเหมือนขมิ้นและมีกระดูกก้านใบจนถึงยอดสีแดงส่วนพื้นหน้าหรือหลังใบนั้นมีสีเขียว หัวว่านมีเนื้อในสีเหลืองเหมือนของขมิ้น เนื้อว่านชนิดนี้มีรสขม ว่านชนิดนี้มีดอกสีขาวคล้ายดอกกระเจียวและจะแทงช่อดอกออกมากลางลำต้น

ประโยชน์ พญาว่านตามความเชื่อถือเป็นว่านที่ทรงคุณค่าและมากด้วยสรรพคุณ ว่านชนิดนี้สามารถใช้ป้องกันและควบคุมอิทธิฤทธิ์ของว่านชนิดอื่นเพื่อไม่ให้สรรพคุณนั้นเสื่อมลง พญาว่านมีสรรพคุณใช้แก้พิษเบื่อเมาหรือถูกพิษจากต้นไม้ที่มีพิษ การแก้พิษทำโดยนำหัวว่านมาฝนกับน้ำซาวข้าวแล้วทา หรือนำหัวว่านมาโขลกให้ละเอียดแล้วคั้นเอาแต่น้ำนำน้ำคั้นมาผสมกับสุราดื่มกินแก้พิษ นอกจากนี้ยังใช้พญาว่านเป็นยาครอบจักรวาล ใช้รักษาโรคตา คอ จมูก โรคทางเดินอาหารและโรคผิวหนัง ผดผื่นคัน และยังใช้เป็นยาบำรุงหัวใจโดยนำหัวว่านมาฝานบางๆใช้ต้มน้ำสำหรับดื่มกิน

วิธีปลูก ดินร่วนปนทรายเป็นดินที่เหมาะสมในการปลูกว่านชนิดนี้นอกจากนี้ดินที่ใช้ควรเป็นดินสะอาดซึ่งได้จากการนำดินมาเผาไฟแล้วนำไปทุบให้ละเอียด ผึ่งตากน้ำค้างไว้ประมาณหนึ่งคืน สำหรับปุ๋ยที่ใช้ควรเป็นปุ๋ยอินทรีย์ไม่ควรใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์ การปลูกว่านในกระถางนั้นต้องให้หัวว่านโผล่ขึ้นมาโดยไม่กลบดินให้มิดหัวและไม่กลบดินให้แน่นจนเกินไปเพราะจะเกิดน้ำขังทำให้หัวว่านเน่า การรดน้ำควรรดให้ชุ่มแต่อย่าให้น้ำขังโดยรดน้ำวันละ 2 ครั้ง คือตอนเช้าและเย็น ขณะรดน้ำให้เสกคาถา อิติปิโสภควา จนถึง ภควาติ หนึ่งจบทุกครั้ง และควรปลูกพญาว่านในวันพฤหัสบดี ข้างขึ้นเดือน 6

เอกสารอ้างอิง

ขุมทรัพย์ว่านไทย. 2555. เกษตรกรรมธรรมชาติ. ปีที่ 15 (11) หน้า 35.

ชุมนุมว่านยาและไม้มงคล. 2524. รังว่านปากช่อง. สำนักพิมพ์หอสมุดกลาง.