น้ำผึ้งดอกกาแฟจากผึ้งโพรง

ผึ้งโพรง (Asiantic honey bee; Apis cerana F.) มีถิ่นกำเนิดในทวีปเอเซีย มีขนาดเล็กกว่าผึ้งพันธุ์ (Apis mellifera L.) ผึ้งโพรงมักสร้างรังในพื้นที่ที่มีลักษณะเป็นโพรง ในประเทศไทยสามารถพบผึ้งโพรงได้ทั่วทุกภาค ประเทศไทยมีการนำพันธุ์กาแฟอะราบิกาเข้ามาปลูกตั้งแต่ปี พ.ศ. 2493 แล้ว ต่อมาในระหว่างปี พ.ศ. 2515 ถึง 2522 ได้มีการดำเนินโครงการปลูกพืชทดแทนฝิ่นในเขตภาคเหนือ พบว่ากาแฟอะราบิกามีศักยภาพในการปลูกทดแทนฝิ่นได้ ในปีพ.ศ. 2523 จึงมีการส่งเสริมให้ปลูกกาแฟอะราบิกาทดแทนฝิ่นจนถึงปัจจุบัน ในพื้นที่ปลูกกาแฟพบว่ามีเกษตกรได้เริ่มเลี้ยงผึ้งโพรงในสวนกาแฟ เพื่อผึ้งโพรงช่วยผสมเกสรดอกกาแฟและยังสามารถเก็บน้ำผึ้งดอกกาแฟเพื่อจำหน่ายเป็นรายได้เสริมอีกด้วย

โครงการวิจัยได้ทำการศึกษาข้อมูลการเลี้ยงผึ้งโพรงในพื้นที่สวนกาแฟเพื่อผลิตน้ำผึ้งดอกกาแฟจากผึ้งโพรง ในพื้นที่ ต.เทพเสด็จ อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ และพื้นที่ ต.เมืองปาน อ.เมืองปาน จ.ลำปาง จำนวนผึ้งโพรงที่เกษตรกรเลี้ยงไว้เพื่อเก็บเกี่ยวน้ำผึ้งมีจำนวนตั้งแต่ 10 – 100 รัง/คน ผลผลิตน้ำผึ้งดอกกาแฟเฉลี่ย 5 กิโลกรัม/รัง/ปี จากการวิเคราะห์คุณภาพของน้ำผึ้งดอกกาแฟ เช่น คุณสมบัติทางกายภาพ เคมี ฤทธิ์การต้านแบคทีเรีย และฤทธิ์การต้านอนุมูลอิสระ