"ผักกูด" รูปร่างหน้าตาเป็นอย่างไร มาทำความรู้จักกันดีไหม

  หลังจากที่แนะนำผักกูด หรือ กูดกิน ไปบ้างแล้วว่า ผักกูดสามารถพบได้ที่ไหน มีคุณค่าทางโภชนาการอย่างไรและนำไปประกอบอาหารอะไรได้บ้าง คราวนี้ควรมาทำความรู้จักผักกูดอย่างเป็นเรื่องเป็นราวว่าจริงแล้วผักกูดมีลักษณะรูปร่างหน้าตาอย่างไร แล้วจะขยายพันธุ์แบบไหนได้บ้าง

  ก่อนอื่นมาทำความรู้จักกับชื่อและสกุลของผักกูดกันดีไหม ผักกูดหรือ กูดกิน มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Diplazium esculentum (Retz.) Swartz. อยู่ในวงค์ Athyriaceae และมีชื่อที่ใช้เรียกในต่างประเทศว่า Small Vegetable fern และความจริงแล้วผักกูดไม่ได้เป็นพืชผัก แต่ผักกูดจัดเป็นเฟินชนิดหนึ่งที่กินได้ มีลำต้นเป็นเหง้า (Rhizomes) แบบตั้งตรง ในประเทศไทยความสูงของต้นที่เจริญเติบโตเต็มที่อาจสูงถึง 1 เมตร ก้านใบและใบปกคลุมด้วยเกล็ดสีน้ำตาลดำ ก้านใบมีสีออกดำ ใบมีสีเขียวอ่อนเมื่อแก่มีสีเขียวเข้ม ขอบใบหยักฟันเลื่อย โดยใบจะมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างตามอายุของต้น ต้นที่อายุน้อยมักพบใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ขณะที่ต้นที่อายุมากสามารถพบใบประกอบแบบขนนกสองชั้นได้ ด้วยเหตุนี้ผักกูดจึงพบว่ามีทั้งใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียวและสองชั้น

  หากถามว่า ส่วนไหนของผักกูดที่นำไปปรุงอาหารได้ คำตอบก็คือ ส่วนของฟรอนด์ แล้วฟรอนด์คืออะไร ฟรอนด์ (Frond) คือก้านใบใหม่ที่โผล่จากลำต้น มีส่วนปลายม้วนงอ และส่วนปลายจะค่อยพัฒนาไปเป็นใบอ่อน และใบแก่ตามลำดับ ดังนั้นตามตลาดจึงพบเฉพาะฟรอนด์อ่อนๆของผักกูดวางจำหน่าย

การเกิดซอไรของผักกูด

  สำหรับการขยายพันธุ์ของผักกูด เนื่องจากผักกูดเป็นเฟินจึงสามารถขยายพันธุ์ได้ทั้งสปอร์จากซอไร (Sori) และการแยกเหง้า คำถามที่ตามมาแน่นอนว่า ซอไรคืออะไร ซอไรคือกลุ่มของอัปสปอร์ที่เฟินสร้างขึ้นเพื่อขยายพันธุ์ ซอไรของผักกูดจะเกิดหลังใบตามแนวเส้นใบเกิดขึ้นเกือบตลอดความยาวของเส้นใบย่อย ซอไรเมื่อยังอ่อนจะมีสีขาวพอแก่จะมีสีน้าตาล หรือดำ เมื่อแก่จะแตกฟูและปล่อยสปอร์ออกมา สปอร์ที่ปล่อยออกมาก็จะปลิวตามลมเพราะมีน้ำหนักเบา เมื่อสปอร์ตกลงสู่ดินและสภาพ แวดล้อมเหมาะสมเช่น มีความชื้น ก็เกิดต้นอ่อนขึ้นมาพร้อมที่จะเจริญเติบโตต่อไป ต้นอ่อนยังสามารถจะเกิดได้อีกทางหนึ่งคือ การเกิดตาราก แล้วตารากมีการพัฒนาเป็นต้นอ่อนเล็กๆซึ่งมักพบการเกิดต้นอ่อนบริเวณรอบลำต้น นอกจากนี้ยังสามารถแยกต้นใหม่ออกจากเหง้าของผักกูดที่รวมอยู่ด้วยกันเป็นกลุ่มใหญ่ได้อีกทางหนึ่ง

  เมื่อทราบข้อมูลข้างต้น การทำความรู้จักกับผักกูดจึงเป็นสิ่งที่ไม่ยากเกินความสามารถของคนทั่วไป ดังนั้นการรู้จักรูปร่างหน้าตาและการขยายพันธุ์ของผักกูดจึงมีประโยชน์ไม่น้อยสำหรับผู้ที่ต้องการเก็บผักกูดมาใช้ประโยชน์ด้านการประกอบอาหารและการปลูกเพื่อขยายพันธุ์ต่อไป

ฟรอนด์ของผักกูด

ใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียวและใบประกอบแบบขนนกสองชั้น