ผักฮ้วน ผักพื้นบ้าน ที่มากด้วยสรรพคุณ (ตอน 2)

รูปที่ 1 การทดสอบสารสกัดของผักฮ้วนกับจุลินทรีย์ทดสอบ ในห้องปฏิบัติการ

ผักฮ้วน เป็นผักพื้นบ้านที่นิยมบริโภคกันมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือมาอย่างยาวนาน โดยนำมาทำเป็นอาหารได้หลายชนิด เช่น นำมาลวกจิ้มน้ำพริกหรือนำมาแกงร่วมกับผักชนิดอื่น อย่างไรก็ตามมีการศึกษาเรื่องของผักชนิดนี้ค่อนข้างน้อยดังนั้นบทความนี้จะกล่าวถึงงานวิจัยที่ศึกษาเรื่องประโยชน์ของผักฮ้วนว่าสามารถยับยั้งจุลินทรีย์ชนิดใดได้บ้าง งานวิจัยนี้ได้นำสารสกัดแอลกอฮอล์จากผักฮ้วนมาทดสอบกับจุลินทรีย์ จำนวน 18 ชนิด ได้แก่

1. Pseudomonas fluorescens
2. Enterococcus aerogens
3. Salmonella sp. Group D
4. Salmonella typhi
5. Proteus mirabitis
6. Proteus vulgalis
7. Enterococcus faecalis (ATCC 29217)
8. Pseudomonas aeruginosa (ATCC 27859)
9. Klebsiella pneumonia (ESBL+)
10. Micrococcus luteus
11. Escherichia coli (ATCC 35218)
12. Escherichia coli (O157)
13. Bacillus cereus
14. Staphylococcus aureus (ATCC 29213)
15. Serratia marcescens
16. Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA)
17. Candida albicans
18. Crytococcus neoformans

ผลการศึกษาพบว่าผักฮ้วนสามารถยับยั้งการเจริญของทั้งแบคทีเรียแกรมบวก แบคทีเรียแกรมลบและยีสต์ อย่างไรก็ตามพบว่า ยับยั้งแบคทีเรีย M. luteus ได้ดีสุด

แบคทีเรีย M. luteus เป็นแบคทีเรียแกรมบวก (Gram-positive bacteria) ที่มีรูปร่างกลมที่สามารถพบได้ในดิน ฝุ่น ตลอดจนบนผิวหนังของคนและสัตว์ แบคทีเรียชนิดนี้สามารถทนต่อทั้งแรงดันออโมซีส การฉายรังสี และทนต่อความเค็มของเกลือ ถึงแม้เป็นแบคทีเรียไม่ก่อโรคแต่ก็เป็นสาเหตุให้อาหารหลายชนิดเน่าเสีย (microbial spoilage) เช่น นม ไข่ อาหารทะเล เนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากเนื้อสัตว์ จึงนับว่าผักฮ้วนเป็นผักพื้นบ้านที่มีประโยชน์มากและควรนำมาศึกษาอย่างต่อเนื่องเพื่อขยายผลการวิจัยให้เป็นผลิตภัณฑ์และเพิ่มมูลค่าให้แก่ผักชนิดนี้

เอกสารอ้างอิง

นิตยา บุญทิม, พรรณเพ็ญ เครือไทย, ชินกฤต สุวรรณคีรี และถกลวรรณ ศิริสวัสดิ์. การเพิ่มศักยภาพและสรรพคุณของพืชผักสมุนไพรในตำรับยาล้านนา: การศึกษาฤทธิ์การยับยั้งจุลินทรีย์ก่อโรคและปัจจัยภายนอกที่มีผลต่อการให้ผลผลิต. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2556.